Steinmeier sinh năm năm 1956, là con trai của Walter Steinmeier (1923-2012),[7] một thợ mộc, và Ursula Steinmeier, nhũ danh Broy, một công nhân hãng xuất thân từ Wroclaw, nơi người Đức bị trục xuất. Ông lớn lên ở Brakelsiek thuộc (Kreis Lippe, Nordrhein-Westfalen), nay thuộc thành phố Schieder-Schwalenberg. Dòng họ Steinmeier đã làm việc như nông dân qua nhiều thế hệ, tuy nhiên ông nội Steinmeier vì khó khăn kinh tế trong thập niên 1930 cứ mỗi năm phải rời nhà đi làm thuê tại các nhà máy sản xuất gạch ngói.

Sau khi tốt nghiệp năm 1974 ở Blomberg, ông làm nghĩa vụ quân sự cho binh chủng không quân ở Goslar và bắt đầu vào năm 1976 học luật và từ năm 1980 khoa học chính trị tại Đại học Justus-Liebig ở Gießen, nơi ông trong thời gian này là một thành viên của nhóm đại học Juso (Thanh niên đảng SPD) cũng thuộc hội đồng đại học.[8]

Steinmeier vào năm 1982 đậu khóa thi nhà nước ngành Luật thứ nhất và năm 1986 khóa thứ hai. Sau đó, ông làm việc như một trợ lý nghiên cứu tại Khoa Luật Công và khoa học chính trị tại Đại học Gießen. Năm 1991, ông lấy bằng tiến sĩ với luận án: Truyền thống và triển vọng của sự can thiệp nhà nước để ngăn chặn và loại bỏ nạn vô gia cư [9].

Năm 1991, ông chịu trách nhiệm tại văn phòng chính phủ Niedersachsen về luật và chính sách truyền thông. 1993 giao phó Gerhard Schröder, thủ hiến bang Niedersachsen, cho đến mùa xuân năm 1998, Steinmeier làm giám đốc văn phòng của ông. Năm 1994, ông trở thành người đứng đầu của bộ phận hướng dẫn chính sách, phối hợp liên bộ và quy hoạch.